ਚਿਕਨਗੁਨੀਆ ਬੁਖ਼ਾਰ ਭਿਆਨਕ ਪਰ ਗੈਰ-ਘਾਤਕ, ਵਾਇਰਲ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ| ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਸੰਕ੍ਰਮਿਤ ਮਾਦਾ ਏਡੀਜ਼ ਏਜੀਪਟੀ ਮੱਛਰ ਦੇ ਕੱਟਣ ਨਾਲ ਫੈਲਦੀ ਹੈ। ਏਡੀਜ਼ ਏਜੀਪਟੀ ਮੱਛਰ ਜਿੱਥੇ ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਇਕੱਠਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉੱਥੇ ਬ੍ਰੀਡ ਕਰਦਾ ਹੈ| ਪਾਣੀ ਦੇ ਕੰਟੇਨਰ, ਟੈਂਕ, ਬੇਕਾਰ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਸਮੱਗਰੀ, ਬਾਲਟੀ, ਭਾਂਡੇ, ਟਾਇਰ ਅਤੇ ਫੁੱਲਦਾਨ ਆਦਿ ਮੱਛਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪ੍ਰਜਨਨ ਸਥਾਨ ਹਨ| ਏਡੀਜ਼ ਮੱਛਰ ਦੇ ਕੱਟਣ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਮਾਂ ਸਵੇਰ ਵੇਲੇ ਜਾਂ ਦੇਰ ਸ਼ਾਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ| ਚਿਕਨਗੁਨੀਆ ਬੁਖ਼ਾਰ, ਟੋਗਾਵਿਰਡੀ ਪਰਿਵਾਰਕ ਜੀਨਸ ਵਾਇਰਸ ਅਲਫ਼ਾਵਾਇਰਸ ਦੇ ਕਾਰਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ| ਇਸ ਦੀ ਤਸ਼ਖ਼ੀਸ ਲੱਛਣ, ਸਰੀਰਕ ਬਦਲਾਉ ਦੇ ਪਤਾ ਲੱਗਣ (ਉਦਾਹਰਣ ਰੂਪ ਵਿਚ ਜੋੜਾਂ ਵਿਚ ਸੋਜਸ) ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਵਿਚ ਹੋਏ ਟੈਸਟ ਅਤੇ ਸੰਕ੍ਰਮਿਤ ਮੱਛਰ ਦੇ ਐਕਸਪੋਜਰ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ’ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ| ਚਿਕਨਗੁਨੀਆ ਬੁਖ਼ਾਰ ਦਾ ਕੋਈ ਖ਼ਾਸ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਹੈ| ਇਲਾਜ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਾਇਕ ਹੈ|
ਹਵਾਲੇ:
www.who.int
www.nvbdcp.gov.in
www.cdc.gov
www.icmr.nic.in
ਇਸ ਮੋਡੀਊਲ ਦੀ ਅਧਿਐਨ ਸਮੱਗਰੀ ਕੇਂਦਰੀ ਸਿਹਤ ਸਿੱਖਿਆ ਬਿਊਰੋ ਦਿੱਲੀ, ਦੀ ਡਾਕਟਰ ਇੰਦੂ ਗਰੇਵਾਲ ਦੁਆਰਾ 3 ਨਵੰਬਰ 2014 ਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ|
ਲੱਛਣ
ਇਸ ਵਿਚ ਅਚਾਨਕ ਬੁਖ਼ਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਠੰਡ ਲੱਗਣ ਦੇ ਨਾਲ ਜੋੜਾਂ ਦਾ ਦਰਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ| ਇਸ ਵਿਚ ਲੱਛਣ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:
ਹਵਾਲੇ:
www.cdc.gov
ਚਿਕਨਗੁਨੀਆ ਬੁਖ਼ਾਰ ਦਾ ਵਾਇਰਸ ਸੰਕ੍ਰਮਿਤ ਮੱਛਰ ਦੇ ਕੱਟਣ ਨਾਲ ਫੈਲਦਾ ਹੈ| ਮੱਛਰ ਜਦੋਂ ਚਿਕਨਗੁਨੀਆ ਨਾਲ ਸੰਕ੍ਰਮਿਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਕੱਟਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਸੰਕ੍ਰਮਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ| ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤ ਹੋਣ ਦੀ ਮਿਆਦ (ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਸੰਕ੍ਰਮਣ ਦੇ ਸਮੇਂ) 2 ਤੋਂ 12 ਦਿਨ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਇਹ ਮਿਆਦ 3 ਤੋਂ 7 ਦਿਨ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ| “ਸੈਲੰਟ” ਚਿਕਨਗੁਨੀਆ ਵਾਇਰਸ ਸੰਕ੍ਰਮਣ (ਬੀਮਾਰ ਹੋਏ ਬਿਨਾਂ ਸੰਕ੍ਰਮਣ) ਘੱਟ ਹੀ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ|
ਹਵਾਲੇ:
ਚਿਕਨਗੁਨੀਆ ਅਤੇ ਡੇਂਗੂ ਦੀ ਕਲੀਨਿਕਲ ਦਿੱਖ ਬਿਲਕੁਲ ਸਮਾਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ| ਇਸ ਲਈ ਡੇਂਗੂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਵਿਚ ਹੋਈ ਪੁਸ਼ਟੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹੈ| ਇੰਜ਼ਾਇਮ-ਲਿੰਕਡ ਇਮਿਉਨੋ-ਸੋਰਬੇਂਟ ਏਸੇ (ਈਲਿਸਾ) ਵਿਚ ਆਈ.ਜੀ.ਐਮ (IgM) ਅਤੇ ਆਈ.ਜੀ.ਜੀ (IgG) ਏਨਟੀ ਚਿਕਨਗੁਨੀਆ ਏਨਟੀਬਾਡੀ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ|
ਵਿਭਿੰਨ ਰਿਵਰਸ ਟ੍ਰਾਂਸਕ੍ਰਿਪਟੇਸ-ਪੋਲੀਮ੍ਰੇਜ਼ ਚੇਨ ਅਭਿਕਿਰਿਆ (ਆਰ.ਟੀ-ਪੀ.ਸੀ.ਆਰ) ਢੰਗ ਵੀ ਉਪਲੱਬਧ ਹਨ ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਕਈ ਵੇਰੀਏਬਲ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹਨ| ਕਲੀਨੀਕਲ ਨਮੂਨਿਆਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦ ਨੂੰ (ਆਰ.ਟੀ-ਪੀ.ਸੀ.ਆਰ) ਜੀਨੋਟਾਈਪ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਵਿਭਿੰਨ ਨਮੂਨਿਆਂ ਦੀ ਆਪਸ ਵਿਚ ਤੁਲਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ|
ਹਵਾਲੇ:
www.who.int
www.icmr.nic.in
ਚਿਕਨਗੁਨੀਆ ਲਈ ਕੋਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਹੈ| ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਸੌਖਾ ਕਰਨ ਲਈ ਦਿੱਤਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਹਾਇਕ ਇਲਾਜ ਹੀ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ|
ਹਵਾਲੇ:
www.who.int
ਚਿਕਨਗੁਨੀਆ ਦੇ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਨਾ ਤਾਂ ਕੋਈ ਟੀਕਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਦਵਾਈ ਉਪਲੱਬਧ ਹੈ| ਮੱਛਰਾਂ ਦੇ ਕੱਟਣ ਤੋਂ ਬਚਨਾ ਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਰੋਕਥਾਮ ਹੈ| ਮੱਛਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਜਨਨ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨਾ ਇਸ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਦੀ ਇਕ ਹੋਰ ਕੁੰਜੀ ਹੈ|
ਮੱਛਰਾਂ ਕਾਰਣ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਰੋਗ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਡੇਂਗੂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਇਕ ਸਮਾਨ ਹੈ:
ਹਵਾਲੇ:
www.cdc.gov