ਸਾਰਕੋਮਾ ਇਕ ਅਹਿਜਾ ਕੈਂਸਰ ਹੈ ਜੋ ਮੇਸੇਂਕਾਇਲਮ ਸੈੱਲਾਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ| ਜਾਨਲੇਵਾ ਟਿਊਮਰ ਕੈਨ੍ਸਿਲਸ ਬੋਨ, ਕਾਸਟਿਲੇਜ, ਚਰਬੀ, ਮਾਸਪੇਸ਼ੀ, ਨਾੜੀ ਸੰਬੰਧੀ ਜਾਂ ਹੈਮੈਟੋਪੀਓਏਟਿਕ ਟਿਸ਼ੂਆਂ ਕਾਰਣ ਬਣਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਾਰਕੋਮਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ| ਸਰਕੋਮਾ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ: ਸਾਫ਼ਟ ਟਿਸ਼ੂ ਸਰਕੋਮਾ soft tissue sarcoma, ਬੋਨ ਸਾਰਕੋਮਾ bone Sarcoma ਅਤੇ ਗੈਸਟਰੋਇੰਟੇਸਟਾਈਨਲ ਸਟ੍ਰੌਮਲ ਟਿਊਮਰਸ gastrointestinal stromal tumours (GIST) ਤੇ 100 ਹੋਰ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਸਾਰਕੋਮਾ ਵੀ ਹਨ|
ਹੱਡੀਆਂ ਦੇ ਸਾਰਕੋਮਾ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਆਮ ਕਿਸਮਾਂ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ :
ਓਸਟੋਸਾਰਕੋਮਾ: ਇਹ ਹੱਡੀਆਂ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਰੂਪ ਹੈ, ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿਚ ਵਿਕਸਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਮਰ 5 ਸਾਲ ਤੋਂ 20 ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ| ਲੁਕੇਮੀਆ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਦੇ ਟਿਊਮਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਇਹ ਤੀਸਰਾ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਕਾਰਣ ਹੈ| ਓਸਟੋਸਾਰਕੋਮਾ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਵਧੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹੱਡੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੱਟ ਦੀ ਹੱਡੀ (ਫ਼ੀਮੁਰ) ਜਾਂ ਪਿੰਡਲੀ ਦੀ ਹੱਡੀ (ਟਿੱਬੀਆ)|
ਈਵਿੰਗ ਸਾਰਕੋਮਾ : ਈਵਿੰਗ ਸਾਰਕੋਮਾ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਪੱਟ ਦੀ ਹੱਡੀ ਜਾਂ ਪਿੰਡਲੀ ਦੀ ਹੱਡੀ ਵਿਚ ਵਿਕਸਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ 10 ਤੋਂ 20 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿਚ ਵਧੇਰੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ|
ਚੋਂਦ੍ਰੋਸੋਰਕੋਮਾ : ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਹੱਡੀਆਂ ਦਾ ਕੈਂਸਰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਾਲਗ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ 40 ਅਤੇ 50 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ| ਅਧਿਕਤਰ ਤੌਰ ’ਤੇ ਚੋਂਦ੍ਰੋਸੋਰਕੋਮਾ ਕੈਂਸਰ ਚੱਠੇ, ਪੱਟੇ ਦੀ ਹੱਡੀ, ਮੋਢੇ ਦੀ ਹੱਡੀ (ਸਕੈਪੁਲਾ) ਅਤੇ ਪੱਸਲੀਆਂ ਹਨ|
ਕੋਰਡੋਮਾ: ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕੋਰਡੋਮਾ ਸੈਕ੍ਰਮ (ਕਮਰ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦੀ ਤਿਕੋਣੀ ਹੱਡੀ), ਸਕੱਲ ਅਤੇ ਸਪਾਇਨ (ਸਿਰ ਅਰੇ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ) ਵਿਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ | ਪਰ ਇਹ 40 ਜਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ|
ਹਵਾਲੇ : www.nhs.uk
www.cancer.net
www.nlm.nih.gov
http://www.sarcoma.org.uk/
ਹੱਡੀਆਂ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਲੱਛਣ ਹੱਡੀਆਂ ਦਾ ਦਰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ| ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੱਡੀਆਂ ਵਿਚ ਨਰਮੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਦਰਦ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ| ਕੰਮ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਜਾਂ ਰਾਤ ਵੇਲੇ ਇਹ ਦਰਦ ਹੋਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ|
ਹੱਡੀਆਂ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਵਿਚ ਹੋਰ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:
38 ਸੀ (100.4 ਐਫ਼) ਜਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬੁਖ਼ਾਰ
ਵਜਨ ਘੱਟਨਾ
ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਪਸੀਨਾ ਆਉਣਾ
ਹਵਾਲਾ: www.cancer.net
ਆਮ ਤੌਰ’ਤੇ ਕੈਂਸਰ ਡੀ.ਐਨ.ਏ ਸੰਰਚਨਾ ਵਿਚ ਆਏ ਪਰਿਵਰਤਨ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ| ਇਸ ਨੂੰ ਉਤਪਰਿਵਰਤਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ|
ਐਕਸ.ਰੇ: ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਐਕਸ.ਰੇ ਹੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਨੁਕਸਨ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਜਾਂ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵਧ ਰਹੀ ਨਵੀਂ ਹੱਡੀ ਪਤਾ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹਨ|
ਐਮ.ਆਰ.ਆਈ. ਸਕੈਨ: ਐਮ.ਆਰ.ਆਈ ਸਕੈਨ ਹੱਡੀਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਫੈਲਾਅ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਉਣ ਅਤੇ ਫੈਲਣ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਕਰਨ ਦਾ ਇਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕਾ ਹੈ|
ਬਾਇਓਪਸੀ: ਹੱਡੀਆਂ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਤਰੀਕਾ ਹੱਡੀ ਦਾ ਨਮੂਨਾ ਲੈਣਾ ਅਤੇ ਜਾਂਚ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਲੈਬੋਰੇਟਰੀ ਵਿਚ ਭੇਜਣਾ ਹੈ| ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਬਾਇਓਪਸੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ|
ਹਵਾਲਾ: www.sarcoma.org
ਸੁਧਾਰਾਤਮਕ ਇਲਾਜ : ਸੁਧਾਰਾਤਮਕ ਇਲਾਜ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਅਤੇ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਬਾਰੇ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ| ਇਸ ਇਲਾਜ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਮਰੀਜ ਲਈ ਸਰੀਰਕ, ਭਾਵਾਤਮਕ, ਅਧਿਆਤਮਕ ਅਤੇ ਮਨੋ-ਸਮਾਜਕ ਦਰਦ ਦੇ ਅਨੁਭਵ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ|
ਸਰਜਰੀ : ਸਰਜਰੀ ਵਿੱਕੋਲਿੱਤਰੇ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਇਲਾਜ ਦਾ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢੰਗ ਹੈ ਅਤੇ ਸੁਧਾਰਾਤਮਕ ਉਪਾਅ ਅਤੇ ਜਿਉਣ ਦੀ ਮੋਹਲਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ| ਆਮ ਤੌਰ’ਤੇ ਇਸ ਲਈ ਬਾਇਓਪਸੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ| ਇਹ ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ’ਤੇ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਤਸ਼ਖੀਸ ਨੂੰ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਟਿਊਮਰ ਦੇ ਇਲਾਜ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਫੈਲਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਦਾ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਹੈ| (ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿਚ) ਸਥਾਨੀਕ੍ਰਿਤ ਕੈਂਸਰ ਦੀ ਸਰਜਰੀ ਰਾਹੀਂ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਉਸ ਸਥਾਨ ਦੇ ਲਿੰਮ ਨੋਡ ਨੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪੂਰੇ ਮਾਸ ਦੇ ਪੁੰਜ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ|
ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ : ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਥੈਰੇਪੀ ਅੰਤਰਗਤ ਕਿਰਣਾਂ ਰਾਹੀਂ ਇਲਾਜ ਦੁਆਰਾ ਜਾਂ ਤਾਂ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਫਿਰ ਉਸ ਦੇ ਲੱਛਣ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਣ/ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ| ਲਗਭਗ ਅੱਧ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਮਿਲਆਂ ਵਿਚ ਬ੍ਰੈਕੀਥੈਰੇਪੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸਰੋਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਅਤੇ ਜਾਂ ਤਾਂ ਬਾਹਰੀ ਇਲਾਜ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਇਲਾਜ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ|
ਕੀਮੋਥੈਰੇਪੀ : ਸਰਜਰੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਈ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਜਿਵੇਂ ਕਿ: ਛਾਤੀ, ਕੋਲੋਰੇਕਟਲ, ਪੈਨਕ੍ਰੀਏਟਿਕ, ਓਸਟੋਜੈਨਿਕ, ਸਰਕੋਮਾ, ਟੈਸਟੀਕਿਉਲਰ, ਅੰਡਕੋਸ਼ ਅਤੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਵਿਚ ਕੀਮੋਥੈਰੇਪੀ ਨੂੰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ|
ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਸਟੈਮ ਸੈੱਲ ਨੂੰ ਟ੍ਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਕਰਨਾ : ਕਈ ਵਾਰੀ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਕੀਮੋਥੈਰੇਪੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਥੈਰੇਪੀ ਦੇ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ| ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਬੋਨ ਮੈਰੋ ਵਿਚ ਸਟੈਮ ਸੈੱਲ ਵੀ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ| ਇਲਾਜ ਦੇ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਹੀ ਜੋ ਸਟੈਮ ਸੈੱਲ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਨਵੇਂ ਸਟੈਮ ਸੈੱਲ ਦਾ ਸਥਾਨਾਂਤਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ| ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਟੈਮ ਸੈੱਲਸ ਨੂੰ ਖ਼ੂਨ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾੜਾਂ ਵਿਚ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ| ਸਮੇਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਸਟੈਮ ਸੈੱਲ ਬੋਨਮੈਰੋ ਵਿਚ ਮਿਸ਼ਰਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਸੈੱਲਸ ਬਣਨ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ| ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਏਨਗ੍ਰਾਫ਼ਟਮੇਂਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ|
ਹਵਾਲਾ: www.nhs.uk
